Paul Celan (Antschel)

Urodził się w niemieckojęzycznej, żydowskiej rodzinie w Czerniowcach w 1920 roku. Tutaj też uczęszczał do szkół, najpierw hebrajskiej, potem rumuńskiej. Okres II W.Ś. był bardzo trudny dla pisarza. Stracił rodziców, został wysiedlony do obozu pracy. Po wojnie wrócił studiować literaturę w Czerniowcach a potem w Bukareszcie. Zajmował się tutaj tłumaczeniami literatury rosyjskiej na język rumuński. Po wojnie planował emigrować do Palestyny, trafił jednak na zachód. Pierwsze wiersze napisał po niemiecku jeszcze w Czerniowcach zaraz przed wybuchem wojny. W Paryżu rozwinął skrzydła artystyczne i zaczął publikować tomiki swoich wierszy. Tutaj zginął w roku 1970 i został pochowany na cmentarzu Thiais. Poezję Celana charakteryzuje doświadczenie straty, wojny, holokaustu. Był mistrzem języka niemieckiego, pomimo że uważał się za użytkownika innej mowy niż mieszkańcy Niemiec. Celan był poliglotą i tłumaczem literatury z takich języków jak niemiecki, francuski, hiszpański, rosyjski, hebrajski, rumuński, portugalski, włoski i angielski.

W Czerniowcach na Głównej ulicy znajduje się pomnik-popiersie pisarza, a na budynku gdzie się urodził wstawiono tablicę pamiątkową.

Wiele tomów wierszy Celna zostało przetłumaczonych na język polski.

Rose Auslander

Pochodziła z rodziny konserwatywnych żydów z Sadogóry, obecnie dzielnicy Czerniowiec po północnej stronie Prutu. Urodzona w 1901 roku była silnie związana z miastem, choć większość życia przebywała poza Bukowiną. Kiedy Rose była nastolatką, rodzice zdecydowali się na wyjazd z Bukowiny do stolicy cesarstwa w obliczu nadchodzącej armii rosyjskiej w roku 1916. Niemniej jednak wkrótce wróciła do miasta na studia filozoficzne oraz literaturoznawcze. W tym czasie pracowała w kancelarii adwokackiej. Nie minęło kilka lat a Rose zdecydowała się na migrację do USA wraz z kolegą, którego w Stanach wkrótce poślubiła. Na emigracji rozpoczęła publikację swoich wierszy i felietonów w języku niemieckim. Zajmowała się również tłumaczeniami z jidysz. W roku 1931 wróciła do Czerniowiec opiekować się chorą matką. Wybuch wojny zastał ją właśnie na Bukowinie, gdzie przeżyła oskarżenia o szpiegostwo, areszt, getto. Po wojnie wyjechała przez Rumunię do USA, gdzie przez kolejne 20 lat tworzyła po angielsku. Do Europy wróciła w latach 60., wracając równocześnie do pisarstwa w języu niemieckim. Mieszkała i pisała we Wiedniu i Düsseldorfie, gdzie zmarła i została pochowana w 1982 roku.

Twórczość Auslander była mocno ekspresyjna i dość lapidarna. Po styczności z Paulem Celanem w trakcie wojny, znacznie zmieniła i unowocześniła swój styl pisarski. W swoich utworach nawiązywała również do Czerniowiec i Bukowiny.

Auslander wspominana jest w żydowskim muzeum w Czerniowcach. Na domu przy ul. Sahajdacznego w którym się urodziła wisi tablica a nieopodal, na placu tureckim, jest jej pomnik.

Jedynie 25 wierszy Auslander doczekało się przekładu na język polski i publikacji w małym wydawnictwie w roku 1994 (Szczecin: Albatros).

Karl Emil Franzos

Nietuzinkowa postać, jakże typowa dla Bukowiny i innych rejonów Europy Środkowej. Urodził się w Galicji w roku 1848. Korzenie rodzinne sięgają sefardyjskich Żydów zmuszonych do opuszczenia Hiszpanii. Jego ojciec był uznanym doktorem i uważał siebie za Żyda o niemieckiej kulturze. Niemniej jednak dążenia jego rodziny do nowoczesności i wysokiej kultury było znacznie utrudnione. Nie tylko dlatego że Galicja i Bukowina należały do najbiedniejszych regionów Austro-Węgier, ale również z powodu stosunków narodowościowych. Rodzina Franzosa często musiała doświadczać wyobcowania. Dla Polaków i Ukraińców byli to Niemcy, dla Niemców Żydzi, a dla samych Żydów często zdrajcy tradycji i kultury żydowskiej. Po śmierci ojca, w wieku lat 10, Karl wraz z mamą przeprowadził się do Czerniowiec i tutaj uczęszczał do szkoły. Płynnie posługiwał się w tym momencie już niemieckim, znał łacinę i hebrajski, od niani nauczył się polskiego i ukraińskiego. W Czerniowcach zdał niemiecką maturę z wyróżnieniem. Jako średniozamożny Żyd nie był w stanie studiować upragnionej filologi klasycznej, więc poświęcił się prawu ucząc się w Wiedniu i Grazu. Nie chcąc pracować jako adwokat a jako Żyd mając zamkniętą drogę do zawodu sędziego, postanowił zostać dziennikarzem i pisarzem dla niemieckojęzycznych budapesztańskich i wiedeńskich gazet. Pisał felietony podróżnicze oraz powieści, opisywał dobrze sobie znane Galicję i Bukowinę, marny żywot Żydów w tamtejszych sztetlach, stosunki pomiędzy innymi narodowościami tego wieloetnicznego zakątka imperium. Franzos szczególnie skupiał się na tych grupach, które w jakiś sposób były dyskryminowane i wykluczane. Ostatnie lata życia spędził w Berlinie będąc świadkiem narastającego antysemityzmu, zmarł tam i został pochowany w 1904 roku.

Prace Franzosa zostały przetłumaczone z niemieckiego na wiele języków, niestety nie na Polski. Postać autora nie jest wspomniana w przestrzeni Czerniowiec.

Alfred Margul-Sperber

Pochodził z zasymilowanej rodziny żydowskiej z miasteczka Storożyniec. Urodził się tam w 1898 roku. Uczęszczał do szkół w Czerniowcach i Wiedniu. W czasie I W.Ś walczył w wojsku austriackim na froncie wschodnim. Po wojnie wyjechał do Paryża, aby potem przenieść się do Nowego Jorku, gdzie redagował lokalne czasopismo. Po powrocie na Bukowinę kontynuował pracę jako dziennikarz, a w latach 30. był urzędnikiem w miasteczku Burdujeni na południowej Bukowinie (obecnie północna dzielnica Suczawy z głównym, zabytkowym dworcem kolejowym). Od 1940 mieszka w Bukareszcie, gdzie pracuje jako nauczyciel języków, tłumacz, redaktor radiowy oraz dziennikarz. Oprócz własnej poezji w języku niemieckim, promuje również wiersze Rose Auslander oraz młodego Paula Celana. Większość tomów wierszy Margul-Sperbera ukazała się po wojnie w Rumunii. Zmarł w 1967 roku w Bukareszcie i tam jest pochowany.

Na Bukowinie nie jest wspomniany pomnikiem ani tablicą pamiątkową. Po polsku wiersze Margul-Sperbera się nie ukazały.

Alfred Kittner

Urodził się w Czerniowcach w 1906 roku, i tam pobierał nauki. W czasie I W.Ś. przebywał wraz z rodzicami w Wiedniu, żeby po wojnie wrócić na Bukowinę, gdzie wkrótce został wcielony do rumuńskiej armii. W latach 30. pracował jako redaktor miejscowych niemieckojęzycznych gazet, równocześnie publikując swoje wiersze. W czasie II W.Ś. przebywał w getcie w Czerniowcach a potem w obozie pracy w Naddniestrzu. Po wojnie wyjechał do Bukaresztu gdzie kontynuował prace kulturalno-literackie. W 1958 roku został zwerbowany przez służby specjalne (Securitate) i przez 20 lat zmuszony był do współpracy z reżimem. Prowadził ożywioną korespondencję, między innymi z Rose Auslander. Pod koniec życia wyjechał do Niemiec i osiedlił się w Dusseldorfie. Tam zmarł w 1991 roku i został pochowany.

Na Bukowinie nie jest wspomniany pomnikiem ani tablicą pamiątkową. Po polsku prace Alfreda Kittnera się nie ukazały.

Jona Gruber

Urodził się w 1908 roku w Bojanach pod Czerniowcami, wiosce z dość sporą mniejszością polską. Jego ojciec był żydowskim nauczycielem. Gruber uczył się w Czerniowcach, w Austrii, a w 1938 roku otrzymał dyplom Uniwersytetu Jagielońskiego. Powrócił do Czerniowiec gdzie wydawał swoje wiersze i powieści po niemiecku. Łączył elementy folkloru z nowatorstwem, liryzm z filozoficzną zadumą. Po wojnie przeprowadził się do Kijowa gdzie kontynuował swoją działalność literacką, w tym tłumaczenia literatury z niemieckiego na ukraiński i odwrotnie. Zmarł i został pochowany w 1980 roku w Kijowie.

W Czerniowcach ani Bojanach nie ma wzmianek o autorze. Po polsku jego utwory nie ukazały się, pomimo że pierwszy zbiór poezji i powieść w języku niemieckim wydał w Warszawie.

Immanuel Weissglas

Podobnie do swojego kolegi z ławki szkolnej, Paula Celana, Immanuel Weissglas urodził się w 1920 roku w zasymilowanej żydowskiej rodzinie w Czerniowcach. Tutaj rozpoczął studia na wydziale filologicznym miejscowego uniwersytetu. W latach II W.Ś. przeżył obóz pracy, aby po wojnie wyjechać do Bukaresztu. Tam pracuje jako muzyk teatralny, wydawca, redaktor oraz tłumacz z niemieckiego, francuskiego, angielskiego i rumuńskiego (w tym wyjątkowe tłumaczenia Eminescu). W swojej poezji Weissglas posługuje się elementami i podejściem bardzo podobnym do wierszy Paula Celana. Niemniej jednak z tych elementów tworzy całkiem inną jakość. Zmarł w 1979 roku w Bukareszcie i tam jest pochowany.

Na Bukowinie nie jest wspomniany pomnikiem ani tablicą pamiątkową. Po polsku prace Immanuela Weissglasa się nie ukazały.

Alfred Gong (Liquornik)

Życiorys podobny do innych pisarzy żydowskich tego pokolenia. Urodzony w 1920 roku w Czerniowcach, tam ukończył szkoły. W młodości przyjaźnił się z Paulem Celanem i Immanuelem Weissglasem. Studiował na wydziale filologicznym czerniowieckiego uniwersytetu i wtedy zaczął publikować swoje pierwsze wiersze. Po nadejściu Armii Czerwonej w czasie II W.Ś. wysłany jako nauczyciel na wioskę, a jego rodzina została zesłana na Syberię. Po wkroczeniu wojsk hitlerowskich, Gong przebywał w getcie, a potem w obozie pracy w Naddniestrzu. Z obozu uciekł i przedostał się do Bukaresztu, gdzie pracował w lokalnej prasie. Po przejęciu władzy w Rumunii przez komunistów wyjechał do Wiednia, gdzie kontynuował przerwane studia, pracował w redakcjach gazet i publikował swoje prace. Ostatecznie wyjechał do USA, gdzie osiadł na stałe w Nowym Jorku. W Stanach poświęcił się pracy redaktorskiej i wydawniczej. Tam też utrzymywał kontakty z Rose Auslander. Zmarł w samotności w Nowym Jorku w roku 1981 nie mogąc spełnić swojego marzenia o powrocie do Europy.

Na Bukowinie nie jest wspomniany pomnikiem ani tablicą pamiątkową. Po polsku prace Alfreda Gonga się nie ukazały.

Ilana Shmueli (Schindler)

Urodziła się w Czerniowcach w 1924 roku. W młodości poznała się z Paulem Celanem, z którym po wojnie utrzymywała ożywioną korespondencję. W obliczu wybuchu II W.Ś. rodzina Shmueli przeniosła się do Palestyny, gdzie autorka pracowała do śmierci. Przyjaźniła się z Oskarem Kokoszką i Rose Auslander. Zajmowała się pedagogiką, pracą socjalną i oczywiście pisarstwem. Żyła w Tel Awiwie oraz Jerozolimie, gdzie zmarła w roku 2011.

Na Bukowinie nie jest wspomniana pomnikiem ani tablicą pamiątkową. Po polsku prace Ilany Shmueli się nie ukazały.

Manfred Winkler

Urodził się w 1922 roku w Putyli, w bukowińskich Karpatach w rodzinie żydowskiego prawnika. Uczył się w Czerniowcach. Po zajęciu Bukowiny przez Związek Radziecki, jego rodzinę wysiedlono na Syberię, chociaż Winkler uniknął wywózki. Rok później po odbiciu Czerniowiec przez Rumunię, Winkler trafił do getta a później do obozu pracy. Po wojnie wyjechał do Rumunii i tam opublikował w języku niemieckim swoje pierwsze poezje. W roku 1959 wyemigrował do Izraela, gdzie ukończył studia hebrajskie i zaczął tworzyć w tym języku. Zajmował się również tłumaczeniami z niemieckiego i rumuńskiego na hebrajski. Zmarł w Jerozolimie w 2014 roku.

Na Bukowinie nie jest wspomniana pomnikiem ani tablicą pamiątkową. Po polsku prace Winklera się nie ukazały.