Naukowcy, artyści i wojskowi

W roku 1848 roku na głównym placu Czerniowiec stanął nowy budynek ratusza, z najwyższą wieżą w mieście jak na tamte czasu. Zaprojektował go Polak i szlachcic Andrzej (Andreas) Mikulicz, geometra i architekt rządowy oraz radca cesarski na Bukowinie.

Mikulicz ożenił się z Wincencją Dąbrowską (spokrewnioną z generałem Janem Dąbrowskim), a po jej śmierci ze szlachcianką niemiecką Emilią Freiin von Damnitz. Z tego drugiego związku na szczególną uwagę zasługują Walerian oraz Jan Mikulicz-Radeccy. Obaj urodzeni w połowie XIX wieku w Czerniowcach. Jan Mikulicz-Radecki był chirurgiem i innowatorem w swojej dziedzinie. Wprowadził wiele nowych narzędzi medycznych, jak również był pionierem aseptyki i antyseptyki. Był profesorem uniwersytetów we Wrocławiu i Królewcu. W latach 1882-1887 kierował katedrą i kliniką chirurgiczną Uniwersytetu Jagielońskiego, tam też wyraźnie zaznaczał swoją polską narodowość choć nie wypierał się również swojej niemieckiej tożsamości. Na początku swojej pracy w Krakowie miał pewne problemy z językiem polskim, ale wkrótce nawet publikował teksty fachowe w polskiej prasie lekarskiej. Jan Mikulicz zmarł w 1905 roku we Wrocławiu i został pochowany w Świebodzicach, gdzie w swojej willi spędził ostatnie lata życia. Walerian Mikulicz-Radecki był o 5 lat młodszy od Jana. Urodził się i został wykształcony w Czerniowcach. Karierę wojskową zaczął w Austrii, a po otrzymaniu stopnia kapitana został skierowany do sztabu 1. korpusu C.K. armii w Krakowie. Tam dał się poznać również jako pisarz, publikując książkę o powstaniu listopadowym. Udana kariera wojskowa pozwoliła mu na wniesienie swej szlacheckości oraz polskiego herbu w poczet arystokracji austriackiej, gdzie dla odróżnienia od marszałka Józefa Radetzkiego uznano za prawidłowy zapis Mikulicz-Radecki. Na kilka miesięcy przed śmiercią w Wiedniu w roku 1910 został mianowany generałem dywizji.

Kolejnym wojskowym Polakiem urodzonym w Czerniowcach, który jednak zasłużył się obok wojska C.K. również Wojsku Polskiemu to Józef Edward Kruźlewski vel Kruzlewski. Urodzony w 1856, swoją karierę wojskową zaczął od szkoły kadetów w Budapeszcie, aby potem we Lwowie dojść do stopnia pułkownika C.K. Do Wojska Polskiego przyjęty w 1919 roku w obliczu wojny z Sowietami. Odpowiadał za obronę mostów kolejowych w stolicy. Wkrótce po wojnie przeszedł do spoczynku otrzymawszy stopień generała brygady. Emeryturę spędzał w Łucku, aby na ostatnie lata życia przenieść się do rodzinnych Czerniowiec, gdzie zmarł w 1937 i został pochowany na miejscowym cmentarzu.

Z tak sławnymi wojskowymi niewątpliwie powiązać należy również Leonarda Winterowskiego, polskiego malarza batalistę urodzonego w Czerniowcach w 1868 roku. Studia ukończył w Krakowie w Szkole Sztuk Pięknych, a następnie dokształcał się w Wiedniu. W czasie I wojny światowej był korespondentem wojennym i zainteresował się tematyką batalistyczną. Malował w stylu ekspresyjnym, zarówno obrazy olejne jak i akwarele, głównie bitwy wojny polsko-bolszewickiej. Zmarł w 1927 roku w Warszawie.

W tych samych latach co Winterowski działała malarka i etnograf Augusta Kochanowska, urodzona w Czerniowcach (bądź pobliskiej Sadogórze) 6 lipca 1868 roku, choć wkrótce cała rodzina wyjechała do Kimpolunga na południową Bukowinę, gdzie jej ojciec został starostą. Edukację artystyczną malarka zaczęła w żeńskiej szkole artystycznej założonej w Czerniowcach przez niejakiego Bukczewskiego, a wyższe wykształcenie otrzymała w Wiedniu. Następnie wróciła do Czerniowiec gdzie prowadziła swoją działalność. Ilustrowała artykuły w gazetach oraz książki, w tym wydania tak znanych pisarzy ukraińskich jak Iwan Franko czy Olga Kobylańska. Wiele swoich prac stworzyła zainspirowana kulturą Hucułów. Na wystawie w 1910 roku w Wiedniu została odznaczona przez samego cesarza Franciszka Józefa. W roku 1920 postanowiła wyprowadzić się z rumuńskich Czerniowiec i przeniosła się do Torunia, który dopiero co został włączony w skład II Rzeczpospolitej. Nie była w tym kroku osamotniona, gdyż bardzo wielu polskich artystów z byłych Austro-Węgier przeniosło się w tych latach do nowej stolicy Pomorza w celu „przywrócenia jej polskości”. W Toruniu zmarła w 1927 roku. Na ścianie domu w którym mieszkała w Czerniowcach została wmurowana pamiątkowa tablica. 

Artur Kolnik był również malarzem. Wprawdzie nie urodził się na Bukowinie, a w Stanisławowie w roku 1890 roku, ale już w 1918 roku związał się z Czerniowcami. Wcześniej zdążył ukończyć studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Mehoffera. Po zakończeniu I wojny światowej zdecydował się osiąść w stolicy Bukowiny, gdzie rozkwitało kulturalne życie żydowskie. Jako przedstawiciel kultury jidysz, zaangażował się w działalność prowadzoną przez takie osobowości jak Steinbarg, Manger czy Auslander (patrz „krąg pisarzy jidysz„). Wystawiał swoje prace w Nowym Jorku oraz Paryżu, do którego przeniósł się w 1931 roku. Tutaj żył aż od 1972 roku. Wojnę udało mu się przetrwać w obozie dla osób bez francuskiego obywatelstwa. Ilustrował paryskie gazety, wydania książek bukowińskich pisarzy, a nawet projektował nagrobki. Po wojnie wystawy Kolnika odbyły się w Nowym Jorku oraz w Tel Awiwie.

Znacznie wcześniej urodził się Edgar Kováts, pochodzący ze spolonizowanej rodziny węgierskiej. Jego ojciec był powstańcem listopadowym, który po upadku powstania przeniósł się z Galicji na Bukowinę i osiedlił w Karpaczowie niedaleko Waszkowiec, gdzie Edgar urodził się w 1849 roku. Zanim Kováts zaczął naukę na kilku europejskich uczelniach wyższych, uczył się w gimnazjum w Czerniowcach. Od 1895 roku był dyrektorem szkoły w Zakopanem, gdzie zajął się m. in. analizą stylu zakopiańskiego, tworząc jego oryginalną recepcję, nazywając ją dla odróżnienia „sposobem” zakopiańskim. Przygotował część galicyjskiej ekspozycji na wystawę światową w Paryżu, w 1900 roku, a jego dekoracje budynków przyniosły mu srebrny medal. Zmarł we Lwowie, gdzie został pochowany na Łyczakowie.

Otton Mieczysław Żukowski urodził się w 1867, był patriotą bukowińskim, kompozytorem i nauczycielem języka polskiego. Wychował się w Czerniowcach i w tym mieście spędził większość życia. Od dzieciństwa pobierał lekcje muzyki. Po ukończeniu gimnazjum wyjechał na studia do Lwowa. Następnie nauczał języka polskiego w seminariach nauczycielskich w Cieszynie i Czerniowcach. Pochodził z rodziny o tradycjach patriotycznych, po powrocie na Bukowinę zaangażował się w tworzenie szkół z ponadobowiązkowym nauczaniem języka polskiego. Komponował utwory religijne i świeckie, wiele z nich posiada pierwiastek niepodległościowy.

Do przedstawicieli polskiej społeczności w kręgach artystycznych należy Karol Mikuli. Urodził się w 1819 roku w Czerniowcach w rodzinie polskich Ormian (familia Bsdikian). W latach 1844-47 uczył się u Fryderyka Chopina w Paryżu. Po powrocie osiadł we Lwowie gdzie założył miejscowe konserwatorium muzyczne. Był pierwszym wydawcą i propagatorem dzieł Chopina na terenach Rzeczpospolitej. Jego 17 tomowe wydawnictwo utworów Chopina służyło przez wiele dziesięcioleci pianistom na całym świecie. Mikuli zmarł we Lwowie w roku 1897 i został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim. 

Wojciech Rubinowicz to znany fizyk teoretyk, urodzony w 1889 roku w Sadogórze, obecnie dzielnicy Czerniowiec. Był synem powstańca styczniowego. Studiował i pracował na uniwersytecie czerniowieckim do 1916 roku. Dalej pracował na uniwersytetach w Monachium, Kopenhadze i w Ljubljanie. W okresie międzywojennym związał się z politechniką oraz uniwersytetem we Lwowie. Po II W. Ś. repatriowany do Warszawy gdzie również pracował na uniwersytecie. Napisał wiele kluczowych prac dotyczących fizyki światła. 11 września 2012 na uniwersytecie w Czerniowcach odsłonięto tablicę upamiętniającą Rubinowicza.

Innym naukowcem i pracownikiem uniwersytetu czerniowieckiego był Alfred Halban. Wprawdzie nie związany rodzinnie z Bukowiną, ale od 1894 roku profesor prawa, a od 1898 dziekan wydziału głównej uczelni wyższej w stolicy Bukowiny. Poseł na sejm bukowiński, inspektor nauki języka polskiego i aktywny działacz organizacji polonijnych, w tym współtwórca bursy akademickiej im. Mickiewicza w Czerniowcach.. Pochodził z Krakowa i tam studiował na uniwersytecie Jagielońskim. Po wyjeździe z Bukowiny w 1905 roku osiadł na uniwersytecie lwowskim, zajmując również eksponowane stanowiska w ciałach politycznych.