autor: Piotr Bączkiewicz
W tym krótkim artykule chciałbym poruszyć temat pięknych ozdób damskich noszonych przez góralki czadeckie z Bukowiny. Na szyi nosiły one zazwyczaj dwa rodzaje dekoracji.
Pierwszą ozdobą są czerwone korale w gwarze zwane “pociorkami”. Im kobieta miała więcej sznurów korali przewieszonych przez szyję, tym była bogatsza. „Pociorki” były wiązane z tyłu za pomocą czerwonej kokardki.
Drugą ozdobą jest „piesek” wraz z „dziordankiem”. „Piesek” to cienki pasek (obróżka) zrobiony z delikatnych koralików. Był on osadzony ciasno na szyi. Do „pieska” dopinany był „dziordan”. On również wykonany był z malutkich koralików, jednakże w odróżnieniu od „pieska”, delikatnie opadał po szyi na koszulę. Jest to element bardzo wyróżniający górali czadeckich na tle pozostałych górali polskich.
Podobną ozdobę możemy spotkać w łemkowskim stroju pod nazwą „krywulka”. Sama nazwa pochodzi aż z perskiego (gardan) i w Karpaty przywędrowała zapewne dzięki językowi tureckiemu, gdzie gerdan oznacza szyję, podgardle. Słowo zadomowiło się zarówno wśród ukraińskich górali (ґердан), jak i w języku rumuńskim (gherdan) oznaczając naszyjnik. A góralki czadeckie na pewno po przybyciu na Bukowinę nie chciały być gorsze, więc szybko „dziordanki” stały się elementem ich stroju.
Bibliografia:
- Górale Polscy historia strojów regionalnych odc. 11 – Górale Czadeccy
- „Notatnik klubowy” materiały opracowane klubów wiejskich – Kraków, 1986.
- „Pieśni śląskich górali i wiesiele w Pojanie Mikulie” – Marian Gotkiewicz i Bolesław Drozdek Nakładem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego – Lublin, 1943.
- „Wędrówka pokoleń. Wspomnienia bukowińskie. Dawideny-Wichów” – Barbara Husar – Wichów, 2008.
